Darmklachten zijn bij een deel van de mensen met parkinson de eerste symptomen van de ziekte. Wetenschappers vermoeden dat de ziekte bij hen zelfs in de buik begint en niet in het hoofd. Misschien zijn de darmen daarom ook de sleutel naar een nieuw medicijn, denken onderzoeker Paula Perez Pardo en haar collega’s van de Universiteit Utrecht.
‘Tien jaar geleden begon ik met onderzoek naar de rol van de darmen bij de ziekte van Parkinson. Zowel in muizen als in mensen vonden we een verandering in de darmbacteriën’, legt Paula Perez Pardo uit. ‘Iemand met parkinson heeft meer bacteriën met bepaalde stofjes, lipopolysacchariden (LPS), aan de buitenkant van de bacterie. Tegelijk zagen we meer darmcellen met het Toll-like receptor 4 (TLR4) eiwit. LPS en TLR4 samen zorgen voor ontstekingsreacties.’
Het onderzoek van Paula toonde al aan dat die ontstekingen een probleem vormen bij parkinson. TL4 bleek toen de sleutel tot het probleem. Muizen zonder TLR4 hadden namelijk bijna geen last van de ziekte van parkinson. Dit bracht Paula op het idee om een stofje te zoeken dat TLR4 afremt.
Bestaand medicijn
Gelukkig bleek er al een medicijn te bestaan dat TLR4 remt. Het is op de markt voor de behandeling van sepsis, dat ook wel bloedvergiftiging wordt genoemd. Paula: ‘Het is een voordeel dat al bekend is dat dit medicijn veilig is. We weten alleen nog niet wat het doet bij de ziekte van Parkinson. Dit onderzoeken we eerst bij muizen. Het gebruik zal ook anders zijn dan bij sepsis. We gaan het in lagere dosis en voor een langere periode geven.’
‘Als de TL4-remmer werkt zoals we verwachten, dan zullen de dieren minder symptomen hebben’, gaat Paula verder. De volgende stap is een onderzoek bij mensen met parkinson. ‘Dat duurt nog wel even, al scheelt het dat we een bestaand medicijn gebruiken. Dan kunnen sommige stappen bij mensen straks sneller worden doorlopen.’
De link tussen parkinson en de darmen krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht in onderzoek. ParkinsonNL steunt meerdere onderzoeken naar de darmen. Ontdek welke onderzoeken ParkinsonNL op dit moment mogelijk maakt →
Inbreng van mensen met parkinson
Voor het opzetten van haar onderzoek heeft Paula ook gesproken met mensen die de ziekte van Parkinson hebben. ‘Het mooie is dat zij heel goed op de hoogte zijn van de stand van zaken in het onderzoek naar parkinson’, vertelt ze. ‘Ze hebben een ander gezichtspunt en stellen kritische vragen. Bijvoorbeeld: “Jullie meten symptomen in de darmen nog vóórdat bewegingsklachten ontstaan. Kijken jullie in die fase ook naar slaapproblemen?” Daar hadden we nog nooit over nagedacht, maar het is inderdaad zo dat slaapproblemen veel voorkomen in de beginfase. Helaas kunnen we dat niet makkelijk meten in de muizen.’
Op aanraden van de patiënten voegde ze wel een andere meting toe: namelijk het meten van het stofje alfa synucleine. Deze meting levert extra informatie op over de verspreiding van dit eiwit in de hersenen. Paula en haar collega’s spraken al op drie momenten tijdens het onderzoek met mensen met parkinson. ‘Ik ben heel positief over hun inbreng. Ze laten je op een andere manier naar je onderzoek kijken.’
ParkinsonNL sluit zich aan bij het standpunt van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) over dierproeven en de ontwikkeling van alternatieven voor dierproeven. Voor meer informatie kun je hier dit standpunt bekijken.