Recent deelde de Parkinson Vereniging een interessant artikel: Er zijn vermoedens dat parkinson zowel in de hersenen als elders in het lichaam kan beginnen. In een eerder nieuwsbericht besprak de Parkinson Vereniging een studie die liet zien dat het meestal het één of het ander is, dus dat de ziekte meestal niet tegelijk in de hersenen en er buiten begint. Dat versterkt het vermoeden dat het mogelijk is om verschillende types van de ziekte te onderscheiden: ‘eerst de hersenen’ (‘brain first’) en ‘eerst het lichaam’ (‘body first’). Een recent artikel geeft een overzicht van wat er nu bekend is.
Twee subtypes binnen parkinson
Begin 2021 stelde de Deense onderzoeker Per Borghammer een ‘model’ voor, bestaande uit een schematische beschrijving van de manier waarop de ziekte van Parkinson zich ontwikkelt. Volgens hem zou de ziekte op één plaats in het lichaam beginnen door verkeerde vouwing van het eiwit alfa-synucleïne, en vandaaruit zou de ziekte zich verspreiden. De verkeerde vouwing zou veroorzaakt kunnen worden door externe stoffen, zoals pesticiden en luchtverontreiniging, op plaatsen in het lichaam die makkelijk toegankelijk zijn voor die stoffen, zoals de slijmvliezen in de darmen en de neus. Het verloop van de ziekte zou sterk afhangen van waar de ziekte begint. Borghammer onderscheidde daarom twee types van de ziekte:
- brain-first-parkinson, waarbij de ziekte aan een kant van de hersenen begint, bv in het reukgedeelte van de hersenen dat met de neus in verbinding staat.
- body-first-parkinson, waarbij de ziekte begint in zenuwen buiten de hersenen, hoogstwaarschijnlijk in darmzenuwen, en zich vandaar via andere zenuwbanen naar de hersenstam verspreidt.
Bij ieder type hoort een bepaald verloop van de ziekte.
In het geval van brain-first-parkinson beginnen de motorische problemen meestal aan één kant van het lichaam. Andere symptomen zoals obstipatie, blaasproblemen en levendige dromen komen later in het ziekteverloop voor dan bij body-first-parkinson.
Bij body-first-parkinson beginnen de motorische problemen aan beide kanten van het lichaam tegelijkertijd omdat de ziekte vanuit de darmen eerst de hersenstam bereikt. Deze vorm van parkinson gaat vaak ook gepaard met een snellere cognitieve achteruitgang.
Benieuwd naar hoe deze waarnemingen in deze tweedeling zijn gebaseerd? De Parkinson Vereniging vertelt meer over dit onderwerp in dit artikel.
ParkinsonNL wil zo snel mogelijk de ziekte afremmen en genezen en tegelijk de zorg verbeteren voor mensen die nú parkinson hebben. Daarom investeren we in onderzoek en innovaties die het verschil maken voor mensen met parkinson.